Sıtkı Koçman
Sıtkı Koçman Biyografisi
Sıtkı Koçman, 13 Kasım 1912 tarihinde istanbul’un Beşiktaş ilçesinde doğmuştur. Bütün adı Sıtkı Davut Koçman’dır. Babası Jandarma generali Kuruşcuoğlu Ali Kemâl Bey; annesi de saray doktorlarından Albay İsmail Hakkı Bey’in kızı Behice Hanım’dır. İlkokula Beşiktaş Şems-i Mekâtib’de başladı, babasının Amasya Jandarma Komutanlığına atama olunması üstüne 22 Şubat 1919’da Amasya’ya geçmiş; ilk ve orta öğrenimini burada tamamlamıştır. 1923 yılında Kastamonu Lisesine yatılı öğrenci olarak başlayan Sıtkı Davut Koçman, 1926-1927 öğretim yılında sınavla Zonguldak Maden Yüksek Mühendisliği Mektebi’ne girmiş ve bu okuldan 1930-1931 öğretim yılında birincilikle mezun olmuştur.
Sıtkı Davut Koçman, 1932-1939 yılları aralarında Türkiye’deki krom madenlerini bullan İngiliz Stanley Paterson firmasının Göcek İşletmeleri müdürlük ve mühendislik görevlerini yürütmüştür.
1935 –1936 yıllarında Çorlu İstihkâm Taburunda Değiştirme Subay olarak askerlik görevini yapan Sıtkı Davut KOÇMAN, 22 Mayıs 1937 tarihinde Atatürk‘ün sağ kolu Tümgeneral Nazif Kayacık’ın kızı Fatma Mefharet Hanım ile evlenmiştir. Bu evlilikten 16 Eylül 1939’da kızı Okşan Perese, 23 Şubat 1943 tarihinde Ali Koçman adında bir oğlu olmuştur.
Göcek işletmesinin kapanması üzerine İstanbul’a gelen Koçman, 1940’ta bir taşıma (Şark Taşımacılık Şirketi) ve bir ithalat-ihracat şirketi (Sıtkı Koçman ve Ortakları İthalât ve İhracat Şirketi) kurarak ticarî hayata atılmıştır.
Haziran 1941 – Aralık 1942 aralarında Bursa 5. Kolordu emrinde 1,5 sene ihtiyat; 1945 yılında da ikinci kere ihtiyat değiştirme subaylınüşünde taahhüt işlerine yönelmiştir. İlk olarak bakırın erimesi için gerekli olan çakmaktaşı bulunamadığından kapanmış yer alan Ergani Bakır İşletmeleri’ne kavramak taşı çıkarma ve nakletme işine girmiştir.
1943-1947 yılları arasında Zonguldak Kömür İşletmelerine maden direği temini ve nakliyesi işini üstlenmiştir.
1948’de Erzurum-Horasan demiryolu inşaatını taşeron olarak yapmıştır. Hem bu yıla dek çalışmayan krom madenlerinin, Hükümetin kararıyla işletmeye açılması üstüne Fethiye Karakaklık krom madeninin işletmesini almış; ama sahile indirilen cevherlerin, gemi bulunmadığı için, sağlıklı biçimde ihracı olası olmamıştır.
Bunun üstüne Alman Krupp firması ile 1949’dan itibaren gerçekleştirilen mümessillik ve krom anlaşması sonucu Krupp, İran‘dan almakta olduğu krom madenlerinin tamamını Türkiye’den almayı ve karşılığında Koçman’a gemi yapmayı kabul etmiş; ama o tarihlerde Hükûmetçe yasaklanmış olan ticarette takas işlemine sonra Başbakan Adnan Menderes Hükümeti kadar verilen izin üzerine Türkiye nakliye gemilerine kavuşmuş ve bu nedenle 1952’de Koçtuğ Denizcilik ve Ticaret A.Ş. kurulmuştur.
Sıtkı Davut Koçman, 1952 yılından itibaren peş peşe Köyceğiz Kromları A.Ş., Bursa Toros Kromları A.Ş., Kıyra Kromları Ltd.Şirketlerini kurmuştur.
Sıtkı Davut Koçman’ın Türk sanayindeki asıl büyük atılımı otomotiv sektöründedir. O, 1957’de İngilizlerle ortak olarak İzmir‘de BMC Sanayi ve Ticaret A.Ş. yi ve tesislerini kurmuştur. Bu tesisler, Türkiye’de birincil kurulan entegre otomotiv imal tesisidir. Burada ilk kez dizel oto-motor dökümhanesi resmileşmiş ve birincil dizel motoru üretilmiştir. Keza araba, kamyon, kamyonet, traktör imalatı gerçekleştirilmiştir. Bu alandaki başarısı nedeniyle 1973‘te İngiliz Kraliçesi II. Elizabeth göre Liyakat Nişanı verilmiştir.
1960 yılından itibaren tavukçuluk sektörüne öncülük eden Koçman, İsrail Yavne Kibutzu ile iki taraflı Güneşli Tavuk Çiftliğini ve ülkemizde paketlenmiş, mamul ve sanki mamul tavuk etini tanıtarak yaygınlaştıran Bandırma Banvit A.Ş.’yi; tekrar İsrail Habic firması ile müşterek fennî tavuk yemi üreten İstanbul’da Topkapı Yem Sanayi A.Ş.; Bandırma’da Banvit Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.; Bursa’da Bursa Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.;Bolu’da Bolu Vitaminli Yem Sanayi A.Ş.’yi kurmuştur. Bugün bunlardan Bandırma ve Bursa tesisleri faaldir.
Sıtkı Davut Koçman, tavukçuluk yanında Türkiye’de tekrar başlangıçta kanatlı hayvanlar için ilâç üretimine de girmiş ve İsrail Habic firması sahibi Dr. Benthovim ile iki taraflı Topkapı Kimya İlâç Sanayii A.Ş. (Topkim)’i kurmuştur. sonra ziraî ilâç alanında Topkapı Agrokim A.Ş. ile beşerî ilaç alanında da Med İlâç A.Ş.’yi; Sabancı grubu ile otomotiv emrindeki sanayi mamulleri için Akkardan-Sa; Koç grubu ile de kamyon jantı üretimi yapan Tekersan A.Ş.’yi kurmuştur.
Eğitim alanına büyük ağırlık veren Sıtkı Davut Koçman, 1932 yılından başlayarak ülkemizin öyle çok il ve ilçesinde mektep, hastane, afiyet ocağı ve sözde kurumları yaptırıp hizmete sunmuş; verdiği burslarla öyle fazla gencin Üniversite ve hattâ yurtdışı öğrenimlerini tamamlamalarını sağlamıştır.
bu arada Muğla Üniversitesini himayesine bölge Sıtkı Davut Koçman, 80.000 m²’yi aşan kapalı alanlı bir yapılaşmayı gerçekleştirmiştir. 31 Mayıs 2012 tarihi itibariyle adı Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi olarak değişmiştir.
Bakanlar Kurulu tarafından 2000 yılında “Devlet Üstün Hizmet Madalyası” ile ödüllendirilen Sıtkı Davut Koçman’a Muğla Üniversitesi göre 2000 yılında “Fahrî Hekim” unvanı verilmiştir.
Sıtkı Koçman, 14 Ekim 2005 tarihinde 93 yaşında İsviçre, Zürih’te hayatını kaybetmiş, İstanbul’da Feriköy mezarlığına gömülmüştür.
