Vaclav Havel

Vaclav Havel Biyografisi

2 Şubat 1993 – 2 Şubat 2003 tarihleri arasında Çek Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak tahsis yaptı.

Vaclav Havel, 5 Ekim 1936 tarihinde Prag, Çek Cumhuriyeti’nda doğmuştur. Çekoslovakya’da kültürel ve politik faaliyetlerde yer alan ünlü, girişimci ve entelektüel bir ailede yetişti. 1950’lerin birincil yarısında bir kimya laboratuarına 4 takvim çıraklık eğitimi için girdi. Bunun yanı sıra akşamları da ikincil eğitimini devam ettiriyordu. Politik nedenlerden ötürü lisans düzeyinde gitmeyi planladığı İnsani Bilimler Fakültesi’nden kabul alamadı ve onun yerine Çek Teknik Üniversitesi Ekonomi Fakültesine başvurdu. Bu fakülteyi ise 2 yıl sonradan bıraktı.

Büyükbabası inşaat mühendisi, babası mimar, amcası film yapımcısı; ann büyükelçi ve kısa bir vakit için bakan olan Havel’in yetişişi, onun yaşama bakışını biçimlendirmiştir. İyi bir eğitim gören lakin 1948’den itibaren de, o dönemin yetkililerince bir toplum düşmanının oğlu olarak kabul edilen yazarın eğitimi içinde kimya laborantlığı, iktisat uzmanlığı, sahne işçiliği, dramaturgluk da vardır.

1960 yılında askerliğini yapıp döndükten sonra 2 yıl bir firmada teknisyen olarak çalıştı. 1962 ile 1966 aralarında Prag Sanat Akademisi’nde drama üstüne eğitim fark etti. 1959 yılında Prag tiyatrosunda bir sahne şefi olarak çalışmaya başladı. 1960’da “Na Zabradlı” adındaki deneme tiyatrosunda çalışmaya başladı ve şiir yazmayı bıraktı, tiyatro ve radyo için oyunlar yazmaya başladı. “GÖRÜŞME” (1975), “KUTLAMA (1975), “ÇAĞRI” (1978) öbür tarihlerde yazılmış, sonradan birbirlerini tamamladıkları düşüncesiyle tiyatrolar kadar üçlü olarak sahnelenmeye başlamıştır. En tanıdık tiyatro eseri The Garden Party‘yi 1963 yılında yazdı.

1963’te il (The Garden Party) Prag’da meşhur Çek yönetmen Ottomar Krejca göre ilk kez sahnelendiğinde tiyatro çevresinin hemen dikkatini çekmiş ve yazar kendinden laf ettirmeye başlamıştır. İki yıl sonradan, bürokrasinin deforme ettiği toplumun eleştirisini getiren ikinci oyunu, Bildirim (Vyrozumeni), Jan Grossman kadar sahnelenmiş ve Havel’in adı, Çek oyun yazarları arasında en önde yer almıştır. 1968’deki New York Shakespeare Şenliğinde büyük bir galibiyet getiren bu oyun, Obie Ödülü’nü kazanmıştır. Vaclav Havel’in 1970’de, ABD.’de ikinci kez Obie Ödülü’nü kazanan diğer bir oyunu ise, 1968’de, yeniden Grossman göre sahnelenen Dikkati Toplamanın Artan Bir Şekilde Zorlaşması (Ztizene Moznast Soustredeni) adını verdiği yapıtıdır. Bu oyunda, bürokratik, anonimleşmiş sistemlerde memurların ve aydınların yabancılaşması konu edilir.

1969 yılında, Avusturya hükümeti kadar kendisine bahşedilen “Avrupa Ödülü” onun kendi ülkesindeki özverili ve saygın savaşımını simgeler. Yetmişli yılların ortasında 1969’daki olayları, herkes tek bölümlük, Vanek Üçlemesinde (Söyleşi-Vernisaz-Protesto) anlatan Havel, burada biyografik bir akım içindedir; bira işçisi olduğu, sonradan yazmaya başladığı yıllar, oyunlarına konulan yasaklamalar bu yapıtta yer alır. Onun biyografik izler içeren diğer iki oyunu da Buruk Ezgi (Largo Desolato-1984) ile Iblis Çelmesi (Pokuşent-1985) dir. Havel 1975’teki Dilenci Operası (Zebracka Opera) ve bir sene sonra yazdığı Tepedeki Otel (Horsky Hotel) adlı oyunları ile Avrupa’nın çoğu tiyatrosunun repertuarlarında aralıksız yer almıştır. Onun tek bölümlük oyunlarının sayısı da bir haylidir

Makinistlik, ışıkçılık ve sekreterlik gibi işlerde çalıştı. Yazdığı oyunlarda çağdaş toplumun açmazlarını dile getirdi. Görüşlerinden ötürü 1977 ve 1979’da mahkûm edildi.

Son dönem Çek tarihinin en kayda değer aydınlarından olan tiyatro yazarı ve şair Havel’in 1960’lı yıllardan bu yana fazla sayıda piyes, kitap ve siyasi denemesi yayımlandı.

Rusya 20 Ağustos 1968 tarihinde Çekoslovakya‘yı liberal ve karşı devrimci olmakla suçlayarak 300 bin karakter ordu ile işgal ettiğinde, Vaclav Havel, insan hakları sözleşmesi Charta 77’nin hazırlanmasına takviye etmekten tutuklandı. Kara listeye alınarak siyasi faaliyetlerde bulunması ve yazı yazması yasaklandı, yaklaşık 4 yıl cezaevinde yattı.

Hem bir Çek vatandaşı, ayrıca de bir yazan olarak yaşamanın savaşını vermiştir. Hem bu güçlüklere dayanamayıp, diğer ülkelere yerleşen Çek aydınlarının ve yazarlarının tersine, o, ülkesinde kalıp sonuna kadar savaşmayı seçmiştir. Hiçbir hareketini politik bir taktikle yapmamış, doğruca, açıksözlü davranmış ve Çek halkının sevgisini kazanmıştır.

1987‘de SSCB Devlet Başkanı Mihail Gorbaçov‘un Çekoslovakya‘yı ziyaretiyle boy noktasına ulaşan reform yanlısı hareketler, 1989‘a dek sürdü. 1989 yılında hükümete karşısında ayaklanma başlatmaktan baştan tutuklandı. daha sonra, hür ve demokrasi istek eden kitle protestoları hazırlayan Sivil Forum’un kurulmasına tezgâhtar oldu, 18 gün süren kitlesel gösteriler peşinde Kadife Devrim’in öncüsü oldu.

Komünist hükümet istifa ettikten sonradan 29 Aralık 1989 tarihinde geçici olarak Çekoslovakya Devlet Başkanı olarak seçildi. Temmuz 1990 ayında tekrar yapılan seçimlerde tekrar Çekoslovakya Devlet Başkanı olarak seçildi. 1992’de Çekoslovak birliği çözülürken, Bölünmeye aleyhinde meydana çıkan Havel, görevden istifa etti. Birleşik Çekoslovakya’yı gözetmek için fazla uğraştı ama ülke Çek ve Slovakya Cumhuriyeti edinmek üzere iki parçaya bölündü.

2 Şubat 1993 tarihinde Vaclav Havel her tarafta seçilerek Çek Cumhuriyeti‘nin Devlet Başkanı oldu. 1998 yılında her tarafta Cumhurbaşkanı seçilen Havel, Şubat 2003‘te eski siyasi rakiplerinden Václav Klaus göre yenilgiye uğratıldı ve Cumhurbaşkanlık dönemi sona erdi.

1999‘da Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü’ne (NATO) katıldı.

Vaclav Havel, 29 Aralık 1989 – 20 Temmuz 1992 tarihleri arasında Çekoslovakya Devlet Başkanı olarak tahsis yaptı. sonradan 2 Şubat 1993 – 2 Şubat 2003 tarihleri aralarında Çek Cumhuriyeti Devlet Başkanı olarak tayin yaptı.

1985 yılında Amsterdam‘da bir kültür vakfınca kendisine Erasmus Ödülü verildi.

Vaclav Havel, 1996 yılında akciğer kanseri yüzünden ameliyat oldu akciğerinin bir bölümü alındı.

Evlilikleri :
1.eşi: Olga Šplíchalová (1964-1996)
2.eşi: oyuncu Dagmar Veškrnová (1997-2011)

Vaclav Havel, 18 Aralık 2011 tarihinde Hrádeček, Çek Cumhuriyeti’inde 75 yaşında ölmüştür.

Kitapları :
1988 – Letters to Olga
1991 – Open Letters
1991 – Disturbing the Peace
1992 – Summer Meditations
1985 – The Power of the Powerless
1998 – The Art of the Impossible
Mülâkat Anma Çağrı, oyun
Uzak Soruşturma

Tiyatro oyunları :
1963 – Zahradni Slovnost (The Garden Party)
1965 – Bildirim (Vyrozumeni)
1968 – Dikkati Toplamanın Gitgide Artarak Zorlaşması (Ztizene Moznast Soustredeni)
1975 – Dilenci Operası (Zebracka Opera)
1975 – Görüşme, Kutlam,a Çağrı, (oyun)
1976 – Tepedeki Otel (Horsky Hotel)
1980 – Audience
1980 – Vernisaz
1980 – Protest
1984 – Buruk Ezgi (Largo Desolato), (oyun)
1985 – Şeytan Çelmesi (Pokuşent)
1975 – Görüşme, Kutlam,a Çağrı, (oyun)