Vasıf Öngören
Vasıf Öngören Biyografisi
Vasıf Öngören, 15 Şubat 1938 tarihinde Kütahya’nın Tavşanlı ilçesinde doğmuştur. Diyarbakırlı bir ailenin oğludur. Babası, Garp Linyitleri İşletmesi’nde memur olan Bedrettin Öngören, annesi Cemile Bayan’dır. İlk ve ortaokulu Tavşanlı’da, Liseyi Kütahya’da okudu. Lisede öğrenciyken üç sene baştan başa okulun tiyatro kolunu yönetti.
Lise bittikten sonra 1958 yılında İstanbul Üniversitesi Jeofizik Bölümü’nde okumak üzere İstanbul’a geldi. 1958 yılında Eminönü Halkevi’nde Gençlik Tiyatrosu’nun çalışmalarına katıldı. 1959’da Türk Milli Talebe Federasyonu Gençlik Tiyatrosu’na girdi.
1962’de İstanbul Üniversitesi Jeofizik Bölümü’nü yarıda bırakarak tiyatro öğrenimi bakmak üzere Berlin’e gitti. Berlin’de Freie Universität Theaterwissenschaft (Felsefe Fakültesi’nin Tiyatro Bilimleri) bölümüne yazıldı ve Doğu Berlin’e geçerek Berliner Ensemble’da Manfred Wekwerth’in reji çalışmalarına katıldı. Epik Tiyatro’yu kaynağından öğrenme olanağı buldu. 1965’de ilk oyunu Göç’ü yazdı.
geçimini sağlamak ve eğitimine devam etmek için fabrikalarda işçilik, tercümanlık, cadde ressamlığı gibi işler yaptı.
Vasıf Öngören, yaşamakta olduğu Berlin‘den 1966 yılında Türkiye’ye dönerek askerliğini köy öğretmeni olarak gerçekleştirmek üzere Kayseri’nin Dereköy’üne gitti. Askerliğini yaparken Asiye Nasıl Kurtulur’u yazdı. Askerlik sonrası Ankara‘ya yerleşti. 1969-1971 yılları aralarında eşi Nuran Oktar ile birlikte Ankara Birliği Sahnesi’ni kurdu. Göç oyunun yeni biçimi olan Almanya Defteri’ni yazdı.
Farklı Alanlara Yönlendirilmiş gazetelerde estetik, sanat, kültür sorunları üzerine yazılar yazdı.
1970’te Ankara Birliği Sahnesi’nde “Asiye Nasıl Kurtulur?”u sahneledi. Asiye rolünü Zeliha Berksoy, Asiye’nin annesini Semiha Berksoy oynadı. Büyük başarı şampiyon oyun Rusça, Azerice, Kazakça, Yugoslavca ve Fransızca’ya çevrildi. Öngören, Ankara Sanat sevenler Derneği tarafından yılın en başarılı rejisörü ve yazarı olarak ödüllendirildi.
12 Mart askeri darbesinden daha sonra 1972’de Halil Ergün, Erdoğan Akduman ve Mustafa Alabora ile birlikte ″rahat örgüt ″ ayarlamak suçuyla tutuklandı. Askeri mahkemece altı sene sekiz aya mahkûm oldu. İki sene cezaevinde kaldıktan sonradan 1974 genel affıyla bağımsızlık kaldı. Hapishanede “Oyun Nasıl Oynanmalı?”yı yazdı.
1976 yılında İstanbul Birlik Sahnesi’ni kurdu. Bertolt Brecht‘in “Faşizmin Dehşet ve Sefaleti” ve “Sezuan’ın İyi İnsanı” oyunlarını yönetti.
1977‘de “Varlıklı Mutfağı” oyununu öncelikle sahneledi. Oyun “İsmet Küntay Ödülü” dahil 4 ödül kazandı. Benzer sene kızı Aslı Öngören’e adadığı masal kitabı “Masalın Aslı”nı yazdı. Bu kitap 1978’de Almanya’da Almanca olarak basıldı.
1979’da Nazım Hikmet‘in “Memleketimden İnsan Manzaraları” kitabından oyunlaştırdığı “1941-42’den İnsan Manzaraları” adlı oyunu Birlik Sahnesi’nde sahneledi. Benzer sene, “Oyun Nasıl Oynanmalı?” Ankara Sanat Tiyatrosu göre sahnelendi.
1980 yılında, Batı Berlin ve Amsterdam‘da çalışmalarına devam etmek için giden Vasıf Öngören Hollanda’da yaşayan Türk emekçi ve öğrencilerden oluşturduğu tiyatro ölümünden sonradan “Vasıf Öngören Tiyatrosu” adı altında çalışmalarına devam etmektedir.
Vasıf Öngören, 1964 yılında Nuran Oktar ile Berlin‘de evlendi, Aslı Öngören (d.1968) adında oyuncu bir kızı vardır.
Vasıf Öngören, 14 Mayıs 1984 tarihinde Hollanda’nın başşehri Amsterdam’da kalp krizi sonucu 46 yaşında ölmüştür.
Yazdığı tiyatro oyunları :
1965 – Göç
1968 – Asiye Nasıl Kurtulur?
1971 – Almanya Defteri
1974 – Oyun Nasıl Oynanmalı?
1977 – Zengin Mutfağı
Oynadığı Bir Takım Tiyatro Oyunları:
Pabuççu Ahmet
Midas’ın Kulakları
Teneke; Yazarı-Yaşar Kemal
Geçen Günkü Çocuk; Yazarı-Garson Kanin
Asiye Nasıl Kurtulur? ; Yazarı- Vasıf Öngören
Yönettiği bir takım oyunlar :
1969 – Asiye Nasıl Kurtulur? (kendi oyunu), Ankara Birliği Sahnesi/1971, Ankara Sahnesi.
1971 – Adam Adamdır (Bertolt Brecht), Ankara Birliği Sahnesi.
1971 – Almanya Defteri (kendi oyunu), Ankara Sahnesi.
1974 – Oyun Nasıl Oynanmalı? (kendi oyunu), İstanbul Belediyesi Kent Tiyatrosu.
1976 – Faşizmin Dehşet ve Sefaleti (Bertolt Brecht), Birlik Sahnesi.
1976 – Sezuan’ın İyi İnsanı (Bertolt Brecht), Birlik Sahnesi.
1977 – Zengin Mutfağı (kendi oyunu), Birlik Sahnesi.
1979 – 1941-42’den İnsan Manzaraları (Nazım Hikmet’in şiirlerinden tek şahsiyet oyunlaştırma), Birlik Sahnesi.
1984 – Yeni Nesil
